Tết Đoan Ngọ ăn gì giúp “giết sâu bọ”?

Hằng năm, cứ đến Tết Đoan Ngọ, mọi người lại rộn ràng chuẩn bị bánh trái để “giết sâu bọ”. Bạn có thắc mắc Tết Đoan Ngọ ăn gì không? Cùng tìm hiểu xem người Việt thường cúng và ăn món gì trong ngày này nhé.

Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam

Ngày tết Đoan Ngọ còn được gọi là ngày “giết sâu bọ”. Trong quan niệm của người Việt xưa,bộ phận tiêu hóa thường có nhiều sâu bọ, mầm bệnh; chúng sinh trưởng mạnh nhất vào ngày mùng 5/5, cho nên phải diệt trừ chúng bằng các món ăn. Từ ý nghĩ đó mà trong ngày này nhân dân ta cũng có những phong tục mang đậm bản sắc văn hóa Việt.

Theo tục lệ từ xưa, người dân thường thắp hương vào sáng sớm; nhưng thực chất Tết Đoan Ngọ được tiến hành vào giờ chính Ngọ (giữa trưa) ngày 5/5 Âm lịch. Đoan là mở đầu, Ngọ là khoảng thời gian từ 11h tới 13h. Dù cuộc sống hiện đại đã có nhiều thay đổi nhưng nhiều gia đình Việt vẫn còn giữ nếp ăn Tết ở nhà với các món truyền thống.

Tết Đoan Ngọ ăn gì để giết sâu bọ?

Thịt vịt

Thịt vịt là một món ăn không thể thiếu trong tết Đoan Ngọ ở một số vùng ở miền Trung. Theo quan niệm, vào ngày Tết Đoan Ngọ, dương khí mạnh nên ăn thịt vịt có tính hàn, giải nóng, làm mát cơ thể. Từ tháng 5 trở đi, vịt bắt đầu vào mùa; những con vịt béo hơn, thịt ngon và không có mùi hôi nữa. Theo đông y, thịt vịt còn có tác dụng bồi bổ cơ thể sau ốm, chữa co giật, hạ nhiệt, giảm mụn nhọt. Vì thế, hầu hết các gia đình đều mua vịt và chế biến thành nhiều món ăn khác nhau.

Rượu nếp

Theo quan niệm của mọi người, cơm nếp có thể tiêu diệt ký sinh trùng trong cơ thể. Chính vì vậy mà đây là một món ăn không thể thiếu trong ngày lễ đặc biệt này. Vị nồng của cơm nếp hòa quyện với men cay của rượu sẽ loại bỏ được những loài ký sinh có hại.

Gạo được chọn để nấu cơm rượu là loại nếp cẩm, nếp cái hoa vàng. Rượu nếp được làm từ xôi nguyên hạt lên men, người dân thường dùng các loại gạo nếp trắng và nếp cẩm đồ thành xôi; sau đó để nguội rồi rắc men, ủ trong vài ngày. Thúng xôi ủ được đặt trên một chiếc chậu, hứng lấy nước rượu để khi ăn, trộn với cái, tạo vị ngọt, cay dễ chịu. Mỗi nơi, mỗi vùng sẽ có cách chế biến khác nhau. Cơm rượu của người miền Trung được ép thành từng khối; còn cơm rượu miền Nam được viên tròn lại khác hoàn toàn với thứ cơm rượu rời của người Bắc.

Các loại xôi chè

Trong các gia đình miền Nam, chè trôi nước là món ăn không thể vắng mặt. Những viên chè tròn được làm từ bột nếp trắng, bên trong có nhân đậu xanh, ăn kèm với nước cốt dừa thơm béo.

Đối với người dân ở Huế, chè kê là món ăn đặc trưng. Sau khi xay hạt kê cho tróc vỏ, hạt kê sẽ được đem ngâm và đun sôi đến khi nở mềm, sền sệt. Chỉ cần thêm đường và nước gừng thì món chè thơm phức với màu vàng hấp dẫn sẽ hoàn thiện.

Hoa quả theo mùa

Mâm quả dâng lên bàn thờ tổ tiên để lẫy lễ tất nhiên là điều không thể thiếu. Việc ăn trái cây đầu mùa, đặc biệt là cái loại trái cây như: mận, vải, xoài, chôm chôm, dưa hấu… không chỉ với mong muốn tiêu trừ mầm bệnh mà phần nào còn thể hiện được mong muốn hoa trái đầy nhà, sinh sôi nảy nở.

Ngoài ra, tháng 5 là tháng các loại hoa quả, trái cây bắt đầu vào mùa chín rộ. Người nông dân quan niệm trái chín phải thu hoạch đúng thời điểm và thu hoạch nhanh để tránh khi hái dở dang sẽ bị dơi, sâu bọ, chim chóc kéo đến ăn hết.

 Bánh tro, bánh ú

Bánh tro có nhiều tên gọi khác nhau như bánh gio, bánh âm, bánh ú… với nhiều biến thể và hình dáng khác nhau. Đây là món ăn không thể thiếu của người miền Nam và Nam Trung Bộ trong dịp Tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5.

Mọi người quan niệm, ăn bánh tro vào ngày này thì bệnh tật trong người sẽ được tiêu tan. Vì mùa hè nóng bức, dễ sinh bệnh; ăn các món ăn có tính thiên nhiên, thực vật, dễ tiêu sẽ rất tốt cho sức khỏe. Đặc trưng nhất chính là chiếc bánh tro được làm từ gạo nếp ngon, gói trong lá chuối tươi và nấu bằng củi cây khô, rơm rạ…

BẾP HẢI DƯƠNG